مقاله اثرات نفت بر اقتصاد کشور و محیط زیست مناطق

مقاله اثرات نفت بر اقتصاد کشور و محیط زیست مناطق

دسته بندی	اقتصاد
فرمت فایل	doc
حجم فایل	67 کیلو بایت
تعداد صفحات	127

برای دانلود فایل روی دکمه زیر کلیک کنید
دریافت فایل

*مقاله اثرات نفت بر اقتصاد کشور و محیط زیست مناطق*

اثرات نفت بر اقتصاد كشور و محیط زیست مناطق

نفت و اقتصاد

میدان گازی جنوبی از اكتشافات شركت ملی نفت ایران و بزرگترین منبع گازی مستقل جهان است. وسعت این مقدان 9 هزار و 700 كیلومتر مربع است. با توجه به وسعت میدان گازی پارس جنوبی، توسعه آن در فازهای مختلف در نظر گرفته شده و اراضی نزدیك عسلویه كه در 270 كیلومتری جنوب شرقی بوشهر قرار دارد، به عنوان منطقه ساحلی برای ایجاد تأسیسات خشكی و توسعه مرحله این میدان انتخاب شده است. ضمنا به منظور ایجاد تسهیلات بیشتر در اجرای فازهای مختلف این طرح و همچنین به منظور گسترش فعالیت‌های اقتصادی در محل اجرای طرح، ایجاد منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس به تصویب شورای عالی مناطق آزاد رسیده و ابلاغ شده است. ذخیره بخش مربوط به ایران كه طبق آخرین برآوردها حدود 14/13 تریلیون متر مكعب و حدود 7 درصد كل ذخایر گاز جهان و بالغ بر 38 درصد ذخایر گازی كشور را به خود اختصاص داده، معادل 17 هزار و 100 میلیون بشكه است.

منطقه پارس جنوبی به سبب گستردگی بسیار به فازهای متعددی تقسیم شده كه عملیات و بررسی‌های مورد نیاز و در برخی موارد بهره برداری‌های به عمل آمده در برخی فازها انجام گرفته است. فازهای 1 تا 11 با پیشرفت‌های مختلف در دست اقدام است و فازهای بعدی كه بنا به برخی منابع تا 28 فاز قابل گسترش است، در مراحل بعدی كار قرار دارند.

فاز یك

اجرای فاز یك طرح توسعه، میدان به منظور استحصال روزانه 25 میلیون متر مكعب گاز طبیعی، 40 هزار بشكه میعانات گازی و 200 تن گوگرد است. اجرای قرارداد مذكور، اواخر سال 1376 به شركت پتروپارس واگذار و قرارداد آن به صورت بیع متقابل تنظیم شده است.

فازهای 2 و 3

اجرای فازهای 2 و 3 طرح توسعه میدان به منظور استحصال روزانه 50 میلیون متر مكعب گاز طبیعی، 80 هزار بشكه میعانات گازی و 400 تن گوگرد است. اجرای قرارداد مذكور، اكتبر 97 به كنسرسیوم شركتهای توتال، پتروناس و گازپروم واگذار و قرارداد آن به صورت بیع متقابل تنظیم شد.

فازهای 4 و 5

اجرای فازهای 4 و 5 طرح توسعه میدان به منظور استحصال 50 میلیون متر مكعب گاز طبیعی در روز، 80 هزار بشكه میعانات گازی در روز، 5/10 میلیون تن گاز مایع در سال برای صادرات، 71 میلیون فوت مكعب اتان در روز و 400 تن گوگرد در روز است. اجرای قرارداد مذكور به مشاركت شركتهای آجیپ و پتروناس در تاریخ 6 مرداد 1379 واگذار و قرارداد آن به صورت بیع متقابل تنظیم شد. بر اساس مفاد پیمان، اجرای طرح.

فازهای 6 و 7 و 8

اجرای فازهای، 8 و 7 و 6 طرح توسعه میدان به منظور استحصال 80 میلیون متر مكعب گاز ترش در روز، 120 هزار بشكه میعانات گازی در روز و 72 میلیون تن گاز مایع در سال است. اجرای قرارداد مذكور در تاریخ 19 تیر 1379 به شركت پتروپارس واگذار شد.

فازهای 9 و 10

اجرای فازهای 9 و 10 طرح توسعه میدان عینا مشابه 4 و 5 است. مناقصه برای واگذاری قرارداد بیع متقابل با فاینانس در حال اجراست. این دو فاز به منظور استحصال 6/56 میلیون متر مكعب در روز در نظر گرفته شده است كه در این میان 50 میلیون متر مكعب در روز گاز طبیع، 2 میلیون متر مكعب در روز گاز اتان، 05/1 میلیون تن در سال گاز مایع، 80 هزار بشكه میعانات گازی و 400 تن گوگرد در روز خواهد بود.

فازهای 11 و 12

اجرایی 11 و 12 طرح توسعه میدان، به منظور استحصال 50 میلیون متر مكعب گاز ترش دو روز، برای تأمین خوراك واحدهای تصفیه و مایع سازی گاز 80 هزار LNG بشكه میعانات گازی در روز است. مناقصه برای واگذاری قرارداد آن به صورت عقد قرارداد بیع متقابل با فاینانس در حال اجراست. در كنار توسعه میدان پارس جنوبی، احداث واحدهای پتروشیمی در منطقه عمومی پارس جنوبی و عسلویه نیز در دستور كار وزارت نفت قرار دارد و تاكنون قرارداد احداث 6 مجتمع عظیم پتروشیمی شامل افین نهم، الفین دهم، متانول چهارم، آروماتیك چهارم، اوره و آمونیاك عسلویه، واحد تولید اتان و LPG ، برای استفاده از خوراك تولیدی در بخش بالادستی گاز آغاز شده است كه هر یك از این مجتمع‌ها در نوع خود جزو بزرگترین مجتمع‌های پتروشیمی جهان به شمار می‌روند.

منطقه مورد نظر قرارداد كه حوزه گازی پارس جنوبی است و در مرز مشترك آبی ایران و قطر در خلیج فارس واقع شده است، به اسم بلال شهرت دارد و بخش كوچكتر آن متعلق به قطر است، كه به آن گنبد شمالی (North Dome) می‌گویند.[1]

عسلویه در حال تبدیل شدن به مركز تمدن صنعتی ایران است و در حال حاضر بزرگترین سرمایه گذاری تاریخ ایران در حال شكل گیری در عسلویه است. این سرمایه گذاری 25 میلیارد دلاری در عسلویه یك حوزه نفوذ دارد كه حوزه نفوذ آن از یك سو بندر بوشهر و بندر لنگه و از سوی دیگر شیراز است. بنابراین این حوزه‌ها تحت تأثیر سرمایه گذاری‌های گسترش خواهد یافت كه برای توسعه این مناطق باید برنامه ریزی فراتر از وزارت نفت در سازمان برنامه و بودجه اتفاق بیافتد تا این مناطق به ظرفیت‌های لازم تجهیز شوند.

در حال حاضر در بخش نفت و گاز قراردادهای متعددی با صنایع داخلی بسته شده است كه قراردادهای آن بالغ بر 5/1 میلیارد دلار است. اما ظرفیت‌ها به همین نقطه ختم نمی‌شود و هنوز ظرفیت‌های زیادی برای حركت وجود دارد.

در خصوص اثرات اجتماعی و میزان اشتغال زایی فعالیت كارخانجات كشتی سازی در منطقه باید گفت كه مجتمع كشتی سازی خلیج فارس در بندرعباس مثل كارخانه ذوب آهن است برای اصفهان و اگر روزی مجتمع كشتی سازی خلیج فارس با ظرفیت كامل راه اندازی شود. تأثیرات اجتماعی بسیار زیادی بر بندرعباس خواهد گذاشت و این شهر را توسعه خواهد داد. [2]

قطر با بهره برداری از مخزن مشترك پارس جنوبی تا به حال، حدود 6 میلیارد دلار درآمد داشته است، كه با بهره برداری از فاز دوم و سوم ایران مخزن تولید و بهره برداری ایران و قطر متعادل خواهد شد. طبق برنامه ریزی انجام گرفته از سوی مقامات قطری بهره برداری، این كشور تا سال 2007، به 71 میلیارد متر مكعب گاز و 100 میلیون بشكه میعانات گازی دست پیدا خواهد كرد.

با هر تأخیر در بهره برداری از هر 2 مرحله از توسعه میدان، ناچار به جایگزینی 50 میلیون متر مكعب گاز در هر روز هستیم كه بر اساس محاسبه‌های انجام شده، روزانه 7 میلیون دلار زیان متوجه كشور خواهد شد. در هر فاز تولید روزانه 40 هزار بشكه میعانات گاز برنامه ریزی شده كه با توجه به ارزش این مواد كه معمولاً 2 تا 3 دلار از متوسط قیمت هر بشكه نفت بیشتر است. با تأخیر در بهره برداری از این میدان روزانه حدود یك میلیون دلار نیز از این طریق به كشور زیان خواهد رسید. تاكنون حدود 700 هزار بشكه میعانات گازی از فازهای 2 و 3 توسعه میدان پارس جنوبی تولید شده و به این ترتیب، ارزش اولین و دومین محموله صادرات میعانات گازی به 8 میلیون دلار می‌رسد. [3]

---

[1]- اخلاق نجات، علی، گذری بر وضعیت یكی از بزرگترین میادین گازی جهان «پارس جنوبی، به نام ما، به كام دیگران» بخش نفت، روز نامه ی جام جم، سال چهارم، شماره ی 1095، شنبه، 9/12/1382، ص 9

[2]- مهندس تركان، معاون برنامه ریزی وزارت نفت و عضو هیئت مدیره ی شركت پتروپارس، عسلویه به مركز تمدن صنعتی نفت ایران تبدیل می شود، بندر و دریا سال هیجدهم، شماره ی 101 و 102، اسفند و فروردین ماه 1382

[3]- منبع مذكور در شماره ی (1)